ANTEPLİ ŞAHİN BEY Anadolu coğrafyasının bağrından çıkardığı yiğit evlâtlardan biri de ''Ayıntablı Şahin Bey''dir. Antepli Şahin, kahramanlar diyarı Anadolu-İslâm karakolunun, hamiyetperver ve vefakâr bekçilerindendir. Sanki o, gidip de geri dönmeyen şanlı Osmanlı akıncılarının son temsilcilerindendir.
Cennet yurdumuza ''ebediyet mayası'' çalıp Müslüman Türk'e ''ebedi vatan'' kılarak; onun bize aidiyetini, bugüne uzanan çizgide damgalayan, şüheda kafilesinin kutlu bir neferidir. Şahin Bey, Millî Mücadele henüz başlamadan önce Antep'te verdiği destansı direnişle, vatan sevgisinin kendisinde tam manasıyla temerküz ettiği bir simge olmuştur. Vatanı, mel'un düşman çizmelerine çiğnetmemek için göğsünü siper etmiş ve kendini hiç çekinmeden, severek vatanına feda etmiştir. Şahsın da, vatan için ölmenin ne kadar güzel ve yüksek bir duygu olduğunu temsil ve tescil etmiştir. Çanakkale'yi geçilmez ilân eden ruh ve şuur neyse; Şahin Bey'i kahraman yapan; onunla donanıp bedeniyle vatanını geçilmez kılan da aynıdır.
Askerlik hayatı ve kahramanlığa hazırlık Asıl adı Mehmed Sait'tir. 1890'da Anteb'de fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş ve 4 yaşında öksüz kalmıştır. '' Şahin Bey'' ismi; din ve vatan yolunda gösterdiği efsanevî kahramanlıktan ve insan üstü gayretten ötürü kendisine güzel bir lâkap olarak yakıştırılmıştır. Şahin Bey; 1899'da Yemen'de başlayan askerlik hayatında arka arkaya, Trablusgarb, Balkan ve l. Cihan Harplerini görmüş ve Anteb'deki müdafaa şaheserinin provasını bir bakıma buralarda yapmıştı. En son 1917 Ekiminde, Sina Cephesinde teğmenliğe yükselmişti ve bunun serencamı da, daha sonra hak edeceği kahramanlık sıfatına yaraşır keyfiyetteydi. Bağlı olduğu alay, Araplar tarafından sarılıp komutan da şehit olunca, teslim olmak isteyenler çıkmıştı. Fakat Şahin Bey, teslim taraftarlarını hapsetmişti. Kendisi de, alayın geri kalanını gece karanlığından faydalanarak, çok sarp ve çetin bir geçitten geçirmek suretiyle kurtarmayı başarmıştı. İşte bu hizmet ve kahramanlığı, onu başçavuşluktan teğmenliğe getirmişti. Daha sonra, Umumı Harbin bitimine yakın, Mısır'da İngilizlere esir düşmüş; ancak Mütarekenin imzalanmasıyla birlikte serbest kalıp, önce İstanbul'a sonra da memleketine dönmüş ve hemen Kuvâ-yı Milli- ye Hareketi'ne katılarak Kilis yolunun Ulumasere Köyü civarının reisliğini üstlenmişti. Antep müdafaası öncesinde gösterdiği eşsiz kahramanlığa da burası sahne olacaktı.
Antep cephesinde cihat çağrısı
Burada fevkalâde ibretamiz olan durum ise, uzun harp yılları boyunca hasretini çektiği eşi ve yavrusu ile yalnızca bir ya da iki gün beraberkalması ve ertesi gün hiç durmadan yeni vazifesinin başına dönmesiydi. Kısa müddet içinde, civar köylerden yaklaşık 200 civarında gönüllü yiğitten oluşan bir kuvvet tedarik etmekte gecikmemişti. Çeteler, akın akın Şahin Bey'in karargahına gelip emir altında ölünceye kadar savaşacaklarına dair söz veriyorlardı. Bunda, Şahin Bey'in, bütün köylere dağıttığı; şahdamarlarına hitap edip ruhlarını ateşleyici şu beyan- name, çok muazzam bir tesir icra etmişti: ''Namusunu, iffetini ve dinini sevmeyen varsa; karılar gibi evde yatsın!'' Daha da yetinmeyip köyleri tek tek dolaşan Şahin Bey, onlara; yabancıların ve Ermenilerin zulüm ve tazyiki, tarih boyunca hür ve efendi olarak yaşayan soyumuzun fıtrı kahramanlığı, esaret ve boyunduruğa karşı direnme lüzumu ve millî haysiyet, şeref ve vatan müdafaasının kutsallığı, minvalinde telkin ve tembihlerde bulunuyordu.
Fransızlara meydan okuması
21 Şubatta, Fransız komutana yazdığı mektupta, bu tavır ve hissiyatını, büyük bir cesaret ve kararlılıkla ortaya koyup, meydan okumaktan da geri kalmamıştı: ''Antep-Kilis yolunda asayiş temin edilmiştir. Fransızlardan gayrı her- kes, mesuliyetim altında tehlikesiz seyahat ede- bilir.'' Gerçekten de Şahin Bey, pek çok defa Fransız kuvvetlerini pusuya düşürmüş ve fazlaca zayiat verdirerek Anteb'e geçmelerine müsaade etmemişti. Şahin Bey'in kahramanlıkları Anteb'de duyuldukça, halkın maneviyat ve morali hat safhaya ulaşıyor ve her geçen gün Kuvâ-yı Milliye'ye olan inanç ve güvenin daha da artmasına sebebiyet veriyordu. Şahin Bey'le baş edemeyen Fransız garnizon komutanı, 21 Şubatta Antep Mutasarrışığına bir mektup gön- dererek, ona ait kuvvetlerin yoldan çekilmesi şartıyla anlaşma teklifinde bulunmuştu. Aynı gün Şahin Bey de, Fransız komutana, milletimizin hürriyet ve bağımsızlık duygularına tercüman olan şu sözlerle adeta haykıracaktı: ''Kirli ayaklarınızın bastığı şutoprakların her zerresin- de bir damla Türk kanı karı şıktır. Her bucağın- da bir atanın mezarı vardır. Adı belli olmayan zamanlardan beri, Türkler bu topraklarda yaşamaktadır. Türk bu topraklara, bu topraklarda Türk'e ısındı, kaynadı. Sade siz değil; bütün dünya bir araya gelse, bizi bu topraklardan ayıramaz. Sonra, sen hiç ömründe 'Türk esir yaşayamaz' diye duymadın mı? Namus ve hürriyet için ölüme atılmak ise bize, Ağustos ayı sıcağın- da soğuk su içmekten daha tatlı gelir. Sizler canı kıymetli insanlarsınız. Çatmayınız bize. Bir an evvel topraklarımızdan savuşup gidiniz. Yoksa kıyarız canınıza!'' Ancak Fransızların laftan anla- maya ve durmaya pek niyetleri yoktu. Nihayet, 24 Martta altı bin kişilik tam donanımlı bir Fransız takviye kolu, Anteb'e vasıl olmak üzere yola çıkacaktı. Yol boyundaki Kuvâ-yı Milliye birlikleriyle çok kanlı çatışmalar yaşanmıştı. Fransızlar, birliklerimizi top ateşi ve makineli tüfek yağmuruna tuttuklarından dolayı, fazla bir varlık gösterememiştik.
Destansı gayretleri ve son taarruz
Savaşın üçüncü gününde Şahin Bey, hiç uyumamıştı. Oradan oraya koşarak, kumandanlara yeminler ettiriyor ve vatan için ölmek zamanının geldiğini hatırlatarak; azim, irade ve mukavemetlerini kamçılamaya ve bilemeye çalışıyordu. Onunki, bir tür son dakika çırpınmalarından ibaretti. Son gece mehtap altında, millî kuvvetlerin reis ve efradını davet ederek; ölünceye kadar bu son müdafaa hattında tutunmaları için yemin ettirmiş ve onlara şöyle seslenmişti: ''Allah'ın yanına açık alınla gitmeliyiz. O'nun dinini, O'nun bayrağını çiğnetmemeliyiz! Kanımız bu toprakları sulayacak! Kimse bir adım geri çekilmeyecek! Gelin yemin edelim!'' Askerlerini ise, şu canhıraş yakarışlarla yüreklendirmeye ve cesaretlerini ihtizaza getirmeye çabalıyordu: ''Haydi aslanlarım, yiğitlerim! Düşman çok olsa da bir şey yapamaz. Biz kendi vatanımızı koruyoruz! Allah bizimledir; korkmayın!'' 26 Mart sabahı Fransız kuvvetleri bir defa daha taarruza geçecekti. Kuvâ-yı Milliye birliklerini bir bir eriten Fransızlar, son olarak Şahin Bey'in kuvvetlerine yüklenmiş ve en ağır top ve makineli tüfeklerle saldırmışlardı. Bu amansız taarruza; kan kusturan bu cehennem ateşine sadece tüfekle mukabelede bulunmanın hiçbir mana ifade etmeyeceğinin; bunun ölümle eşdeğer olduğunun farkında olan Şahin Bey'in kuvvetleri, daha fazla dayanamamış ve geri çekilmeye başlamıştı.
Kahramanca şehadeti ve efsaneleşmesi
Yanında bulunan arkadaşları çekilmek için yalvarmalarına rağmen Şahin Bey, yerinde sanki çakılıkalmış ve siperi terk etmemişti. Dönmesi için ısrar edenlere; devleşen bedeniyle yeni bir istiklâl meş'alesi yakma ahdini tazeleyerek cevap vermişti. Adeta, vatan aşkıyla dolu yüreği şaha kalkmış; sanki tek başına vatan olmuş ve Yavuz Bülent Bakiler'in ifadesiyle; ''yumruklarım memleket kadar büyük'' dercesine kükremişti: ''Sizler hiç merak etmeyin! Düşman arabaları benim cesedimi çiğnemeden, benim vatanım Anteb'e giremez; sizler müsterih olun!'' Tek başına elinde silahıyla Fransızlara ate ş et- meye devam ediyordu. Şahin Bey, kendisini kaybetmiş gibiydi. Son savunma hattı olan Elmalı Köprüsü'nün taşlarını siper alarak, sel gibi akıp gelen düşmana, tüfeğindeki son fişeği sıkıncaya dek saldırmış ve son gücü ve nefesiyle de şöyle haykırmıştı: ''Allah'ım din ü devletini kurtar! Alçak düşman, gel sen de beni süngüle!'' Mermisi bitince, bu sefer süngüyle düşmana hücuma kalkmıştı. Lâkin, gayet kalabalık, modern ve güçlü olan bir orduya böylesi bir mücadeleyle karşı koymanın; bir başına elde kazmayla koskoca bir dağı delmeye kalkışmak-tan başka bir anlamı yoktu. Sonunda Şahin Bey, Fransız piyadelerinin süngü darbeleri altında şüheda kafilesine katılıp o tatlı şerbeti; ölümün güzel olduğu bir kutlu günde içmesini bilmişti. Şehadetine tanık olan emrindeki birlik komutanlarından Ali Nadi (Ünler), adeta bir kartal gibi onun göğe yükselişini, şöyle anlatmaktadır: '' Şahin Bey, beygiri zorluyor; etrafına düşen mermilerden ürken beygir yerinden kımıldamıyordu. Şahin Bey'e: 'Duracak vakit kalmadı, çekilelim' diye seslendim. Bu seslenişi işitip işitmediğini bilmiyorum. Beygirden atladı ve şoseye doğru koşmaya başladı. Şehadetini daha sonra öğrendim. Düşman birlikleri uzaklaştıktan sonra, savaş yerine gelen köylüler, Elmalı Köprüsü'ne yakın bir yerde cesedini bulmuşlardı.” Çatışmadaki Fransız yüzbaşısı Andrea Lefeure Tailon, daha sonra kaleme aldığı anılarında, Şahin Bey'in, dillere destan cesaret ve atılganlığı hakkında,şu takdir ve hayranlık yüklü cümleleri sarf edecekti: ''Bir avuç Türk müfrezesi, inanılmaz şekilde direniyordu. Kalbimizde hırs değil, takdir hissi vardı. Başlarında genç bir adam vardı. Subayları olmalıydı. Allah bilir ya, ateş etmek istemedik. Yürüdük. Süngülerine davrandılar. Ne yazık ki, savaşta kahramanları da öldürmek gerekiyor; hedefe varmak için. 10 dakika sonra, baştaki genç subay ve arkadaşları, diğerleri gibi süngü çatışmasında hayatlarını kaybetmişlerdi. Anteb'e erzak yetiştirdik; ama o genç subayın hayali, bütün Kilikya maceramızda bizi bir gölge gibi kovaladı!''
İsmail ÇOLAK Diyanet Aylık Dergi Şubat 2004
ANTEPLİ ŞAHİN
Ben Antepliyim, Şahin’im ağam.
Mavzer omuzuma yük.
Ben yumruklarımla dövüşeceğim.
Yumruklarım memleket kadar büyük.
Hey, hey!
Yine de hey hey!
Kaytan bıyıklarım, delişmen çağım
Düşman kurşunlarına inat köprü başında
Memleket türküleri çağıracağım.
Bu dağlarda biz yaşarız, bu dağlar bizim dağımız.
Namusumuz temiz, bayrağımız hür
Analarımız, karımız, kızımız, kısrağımız
Burda erkekçe döğüşür
Bir bayrak dalgalanır Antep kalesi üstünde
Alı kanımdaki al, akı alnımdaki ak
Bayraklar içinde en güzel bayrak
Düşüncem senden yanadır
Hep senden yanadır çektiğim kahır
Bu senın ülkende, senin gölgende
Düşmesin kara kalpaklar, kirlenmesın duvaklar
Korkum yok ölümden kâfirden yana
Alacaksa alsın beni şafaklar.
Hey, hey!
Yine de ey hey!
Al bayraklar altında kara bir kartal gibi
Yaşamak ne güzel şey.
Bir sır var bu mavzerde, attığım gitmez boşa
Çıkmış bir eski savaştan
Türk ün bir karış toprak parçası için
Destanlar yazacağız yeni baştan.
Yıktım toprağın üstüne bir sarı kurşunla birini
Çıktı karşıma biri,
Çıktıkça çektim tetiği bismillâhlarla beraber
Vurdum alnından kâfiri.
Bu kaçıncı kurşundur, bu kaçıncı bismillâh
Bu kaçıncı ölüdür?
Bir türkü söylenir siperlerde her sabah
Vurun Antepliler namus günüdür!
Ben Antepliyim Şahin’im ağam
Mavzer omuzuma yük
Ben yumruklarımla dövüşeceğim
Yumruklarım memleket kadar büyük
Yavuz Bülent BAKİLER
Şahin Bey Vuruldu
Şahin bey vuruldu yollar açıldı
Antep'in üstüne matem saçıldı
O güzel Antep'e düşmanlar doldu
Uyan Şahin uyan bak neler oldu
Şahin'i sorarsan otuz yaşında
Süngüyle delindi (vuruldu) köprü başında
Küçücük yavrular ağlar peşinde
Uyan Şahin uyan Antep karşında
Anonim
Şahin Bey Türküsü
Fransız topları Beşgöz'e kurdu
Attığı mermi Anteb'i vurdu
Şahin Bey uğruna gem gibi durdu
Ünün Ankara'ya gitti Şahin Bey
Açılmıyor bahçemin gülü
Ötmüyor yanık yanık bülbülü
Her köşebaşında on-onbeş ölü
Ünün Ankara'ya gitti Şahin Bey
Aman Fransız vurmayın beni
Benim bu yiğit canıma kıymayın
Bu bir çocuğumu yetim koymayın
Ünün Ankara'ya gitti Şahin Bey
Aman Fransızlar beni bırakın
Kurşun geçmedi kalmadı hakkın
Bu bir çocuğuma Allah için bakın
Ünün Ankara'ya gitti Şahin Bey
Ellerimi kollarımı bağladı
Bunu gören melaike ağladı
Süngü soktu yüreğimi dağladı
Ünün Ankara'ya gitti Şahin Bey
Şahinbey Türküsünün Hikayesi Türkünün Hikayesi
Kilis yolu Kuva-yı Milliye komutanı olarak Kurtuluş Savaşı sırasında Antep savunmasına katılan Teğmen Şahin Bey, tek başına üstlerine yürüdüğü Fransız askerleri tarafından süngülenerek öldürüldü.
Yusuf Ziya Bahadınlı, Antep savunmasını da konu alan "Gemileri Yakmak" romanında Şahin Bey'le ilgili önemli bilgiler veriyor. Sözkonusu romandan aktardığımız şu bilgiler, türkülerdekilerle tamamen çakışıyor.
"Şahin bey, yıllarca savaşlara katılmış, esir düşmüş, Antep'e döner dönmez de soluğu Kilis yolunda almıştı. Kısa zamanda köylüyü örgütledi. Köy ağaları aşiret reisleri bile ona saygı duyuyorlardı. Herkese güven veriyordu. Geceleri az uyuyor, nöbet yerlerini dolaşıyor, nöbetçilerle konuşuyordu. Antep'ten en küçük bir yardım gelmiyordu. Gözcüler bir gün bir Fransız konvoyunun Kilis'ten Antep'e yiyecek getirdiğini haber verdiler. Engel olmak gerekiyordu. Şahin bey hemen çeteler arasında görev bölümü yaptı. Yol boyundaki köyler boşaltıldı. Fransızlar 26 Mart sabahı saat beş buçukda Kızılburun'a ve şosenin doğusundaki Kantara köyüne uzanan tepelerdeki siperlerimize saldırıya geçtiler. Daha çok top ve makineli tüfekle ateş ediyorlardı. Bizde otomatik silah yoktu. Osmanlı, Alman, İngiliz, Rus yapımı tüfekler vardı. Onlar eğitim görmüşlerdi. Bizimkilerse ömründe silah görmemiş köylü çetelerdi. Yine de düşmana karşı canla başla savaşıyorlardı. Düşman şosenin solundaki siperleri aldı. Şahin Beyin başında bulunduğu sağ kanat bir süre dayandıysa da sonunda çözüldü ve dağıldı." (s. 57. 58. 59)
Şahin Bey, birkaç arkadaşıyla birlikte bir süre daha direniyorsa da, sonunda süngülenerek öldürülüyor.
Bahadanlı, romanında, Şahin Bey'in daha o dönemde sosyalizme ilgi duyduğunu da bir ithaf yazısından dolayı vurguluyor.
Kaynak: Öyküleriyle Halk Türküleri (Notalı) - Hamdi Tanses
